Kategori: Erindringar

Randi Ose:

I første klasse hadde eg ei flott ung dame som heitte Randi Ose, frå Ørsta. Gutane likte henne veldig godt 🙂 Ho var veldig snill og lærte oss å lese og skrive. Ho hadde laga bokstavane på ark, med forskjellige figurar som byrja på den bokstaven, ei ape på A, f.eks. Desse arka fekk me i lekse og skulle lage bokstavane over heile arket. 🙂 Ho var ofte i lag med oss i friminutta også.

Ho budde på hybel på loftet hos Signe. Ein gong eg var sjuk, kom ho på besøk og lurte på korleis eg hadde det. Det var fint gjort, og var god trøst. 🙂

Traff henne igjen etter ca 25 år på Viking Fjord Hotell ein gong. Det vart ein trivelig mimrekveld 🙂

Grethe Eichinger:

Litt usikker på når ho kom, om det var i andre klasse. Veldig snill og koselig dame. Ho lærte oss bl.a. fleire folkeviseleikar, ringleik, og å danse polka, reinlender og vals. Har hatt mykje glede av å kunne desse dansane. 🙂

Me var også i Volda og besøkte henne i leiligheita si, og fekk bollar og saft.

Mari Åsen:

Ei utrulig flott dame. Veldig snill og flink. Eit flott forbilde. Alltid klar til å svare når me lurte på noko, ingen spørsmål var domme. Ho snakka med oss – og behandla oss med respekt, som folk -og ikkje «unga».

Ho lærte oss mykje, bl.a. i handarbeid. Batikk, korgfletting, makramè, og me sydde oss forkle og omslagssjørt. Ho hadde ofte med ting ho hadde laga sjølv og viste oss korleis me skulle gjer det.

Ein gong fekk storskulen vere med på overnattingstur til den fine hytta hennar i Rotevatsdalen, og var på Rotevatssætra på ski. Det var ein skikkelig kjekk tur. 🙂

Johann Wangen:

Var ein kjernekar. Rolig og tålmodig, og med lun humor. Det var han som var ringeklokka vår når friminuttet var slutt, då kakka han på glaset med ringen sin. ?

Han var veldig flink til å lære frå seg ting, og han ville me skulle gjer skikkelig arbeid. Kan hugse me hadde formskrift. Det var ei linje med tekst, og ei bård. Me brukte fyllepenn og trekkpapir. Eg kladda og kladda og kladda, før det var bra nok og eg fekk føre inn i innføringsboka. 🙂

Han hadde også ansvar for lærarskulestudentar, som me hadde eit par gongar i året. Då vart det gjerne eit gruppearbeid om eit tema. Det var kjekt å ha studentar. Då fekk me mykje oppmerksomheit, dei var gjerne 4 stk i gongen. Hugsar spesielt ein gong me hadde om vikingane. Om Odin og Tor og dei andre norønne gudane, og livet ellers i vikingtida. Me laga kostymer, skjold og anna styr og hadde rollespel. Det var særs intressant. 🙂 Ein annan gong hadde me om skog og natur. Studentane laga rebusløp oppi skogen, om tre, plantar og dyr ein kan finne der.

Ove Lid:

Var rektor. Han var den som måtte skjenne om det var noke. 🙂 Men han var veldig kompis ellers, og tulla og tøysa med oss. 🙂 Han kunne gjerne vere med i ballspel og leik på skuleplassen, både i gym og i friminutt.

Han lærte oss notar, og å spele både blokkfløyte og andre ting, og han var flink til å synge. Det var nok han som hjalp oss mest med program til julefestane og 17. mai og slikt.

Ove er dessuten fadderen min 🙂 Eg vil sjå den som har lært fadderbarna sine so monge salmevers som han har gjort 🙂

Eg er utrulig priveligert, og veldig glad og takksam for å ha hatt so gode lærarar i alle skuleåra på Lid. 🙂

PS: I disse innlegga har eg blanda nynorsk, dialekt og snakkeform. Det er ikkje disse lærarane sin feil. Eg kan viss eg vil 🙂 🙂

 

 

Me var so utrulig heldige å ha Besta på loftet. Det var monge som hadde eldre folk, enten på loftet eller i andre delar av huset. Som loddselgar i monge sammenhengar var eg so heldig å få stikke innfor dørene til desse. Alltid veldig koselig, men det får det bli meir om i eit seinare innlegg. 🙂

Besta på loftet var ei gromme dame. Ho var distriktsleiar for IOGT, og var mykje ute og reiste. Dei to romma ho hadde på loftet var fulle av souvenirar frå heile kysten, frå Bergen til Lofoten. Det var spennande å høyre om alle plassane ho hadde vore, og å sjå på disse små minnetinga. Ho hadde også ein koffert med organdelar (i plast) plassert på rett plass i ein menneskekropp. Denne hadde ho med på reisene, og sikkert fortalde om skadene alkohol gjer på diverse delar. Av og til fekk eg sjå på innhaldet i kofferten. Det var spennande. Ein kunne plukke ut hjarte, lunge, nyrer, osb. og sette dei på plass igjen.

Ho var veldig glad i blomster, var mykje ute og ordna i hagen, og hadde ei stor samling forskjellige kaktus. Nokre mata me med sukkerbitar.:) Det var om og gjer å gå opp til Besta når klokka nærma seg 12. Ho hadde nemlig «gjøkur» på stova. Og klokka 12 gol gauken mest, åsso måtte Besta trekke oppatt lodda og dermed klokka. 🙂

Når ho var heime, og etter at ho slutta å reise, brukte eg ofte å ete frokost i lag med henne. Ho kokte egg til oss på ein vanlig kvardag, midt i veka, hadde Sunda og Hapå. Kokte kaffi, og den fekk eg dyppe kavring i, og ha godt smør på. 🙂 Seinare brukte ho pulverkaffi «Neskaffi gull». Av og til må eg ha meg ein sånn for å kjenne lukta og smaken, og tenke på Besta 🙂

Ho sat i gyngestolen sin og enten slo ho nupreller eller so hekla ho. Ho var eit oppkome av historier. Fortalde om gamle dagar. Om gamlebestå som sovidt klarte å kome unna bjørnen oppi bakkane, ved å kome seg inn i ein vårfjøs. Når ho ikkje kom ned igjen til venta tid, gjekk mennene opp med faklar og skremde vekk bjørnen, fann dama og fekk henne trygt nedatt. Og om ho som akkurat kom seg inn i huset, før ulven fekk tak i henne, men dessverre greidde gråbein og ta hunden. Ho fortalde om når ho fann svigerfaren sin (trur eg det var) etter at han hadde ramla ned i ei ur i Alida og slått seg ihjel. Om «Raudskjortamannen» som gjekk igjen i det gamle skulehuset, som seinare vart huset på Nybø. Syns han sto og lurte i alle krokar, spesielt når eg var heime åleine. Ellers fortalde ho mykje om folk og livet i bygda i gamle dagar, spennande historier.

Etter skuletid brukte eg og gå opp til Besta, ho gynga i stolen og prata, – og eg bikka på senga, – og visste ikkje meir før mamma ropte at det var middag. 🙂

Ho kunne slekta på rams. Bl.a. fortalde ho at dei hadde tenkt at eg skulle heite Elisabet, men ho hadde stått på forslaget sitt om Gunhild, -etter den første i vår familie som kom til Lid. Gunhild f. Ytrehorn og Knut Maurset kom frå Horningdal, slo seg ned i bygda, og tok namnet Lid. Ho fortalde også at huset deira brann, og Knut døde seinare av skadene han fekk i arbeidet med å sløkke brannen.

Litt artig at eg no har funne meg ein Knut-Arne, og bur i Martavegen 🙂

Besta var veldig flink å synge og spele. Ho var stolt av, og glad i den fine korsongen som alltid har vore i Lid. Når ho var ute reiste, hadde ho med seg gitar. Seinare åra vart det noke gale med to fingrar, so ho greidde ikkje å spele gitar, men då vart det harpeleik. Ho spelte og song, so det dondra i heile huset 🙂 Koselig dondring also. Ho hadde også ein kasettspelar som ho brukte mykje når ho sat der åleine. Rart med disse lydane som ikkje er der lenger…

Eg var so heldig å ha Besta til eg vart 17 år. Also heile oppveksten. Ho må nok ta stor del av ansvaret for intressa mi for historie og slekt, sjølv om eg ikkje på longt nær har same oversikta som ho hadde 🙂

 

Ho kjem nok til å dukke opp i monge av innlegga mine frå gamle dagar.

 

 

 

 

Det hende seg at me fekk beskjed om å ta med tannkost på skulen. Då visste me kva det betydde. Fluorskylling. Då kom Pe-Jonna med doseringsflaskå si. Etter mat måtte alle pusse tennene, stille i kø og få støyten sin med fluor, og skylle. Typisk då var vel at noken måtte begynne å flire. 🙂 Det var ikkje fluor i tannkrem, og ikkje fluortablettar, so dette var ein måte å bevare tenner på. Det var vel ingen som akkurat likte dette, men me var flinke til å lyde. 🙂

Når me skulle til tannlegen, måtte me til Volda. Då gjekk heile dagen. Me måtte reise med bussen om morgonen og vente til den gjekk utatt kl. 14.10. Det vart nokre timar på kafè Viking og Teria desse dagane, men ofte hadde heldigvis mor nokre ærend, som å kjøpe tråd og stoff til nye klede. Det var aldri kjekt, verken å gå til tannlegen eller å vente på bussen. Det einaste som var litt spennande var at tannlegen hadde kontor på ungdomsskulen, der dei store ungdomane gjekk 🙂 Seinare, når eg gjekk på ungdomsskulen, banka det berre på døra: Då kan Gunhild Lid kome til tannlegen. Ikkje veldig mykje bedre, men ein slapp iallfall at det gjekk heile dagen. På den tida hadde vel tannlegen flytta kontoret til Øyra barneskule.

Tannlege Leikanger var frykta. Men Kjellaug var snill og koselig 🙂 Ein kan nok sei mykje om tannlege Leikanger, konsentrerte auge, munnbind, og om gummifingrane f.eks.  Men – eg nemnde henne ein gong for tannlege Anne Mari Breivik. Ho kunne fortelle at etter raportar frå den tida, hadde Volda Kommune ein av dei beste tannhelsene i landet. Det er ikkje verst. Ho var tydeligvis dyktig. 🙂 Heldigvis har det vore utvikling både i utstyr og metoder.

Når me såg den raude folkevogna kome inni Plantene, betydde det: Helsesøster på veg! Då vart det måling av høgde og vekt, det var greit. Men også Pirquet. Det var for å sjekke om me hadde tuberkolose. To strek på handa med ein pennesplitt, og ei væske ned på. Hovna det opp etter eit par dagar var det positivt. No las eg at det er slutt både på pirquet og bcg sprøyte. Synd at ikkje ungane no til dags får oppleve dette heller 🙂 🙂

Ho sette vel også nokre vaksiner, men det hugsar eg ikkje. Må ha fortrengt det. 🙂

Me måtte inn ein og ein, og det verste var vel å stå i kø og vente på tur. Kaldsvette og bleike  🙂

På Lid skule hadde vi ikkje gymsal. Vi hadde oftast gymtimane ute. Eg trur lærarane var flinke til å slå sammen timar, og forandre på timeplanen litt etter veiret. Iallfall hadde vi longe friminutt/gym når det var bra veir, og heller lengre timar når det var dårlig veir. Var det snø, fekk vi renne oss i Jobakken. På ski og akebrett, ofte på plastposar og krysfinèrplater. Fekk sånn fart at me fór over vegen med et hopp og longt ned på den andre marka ?

Då hende det at me «ikkje haurde» at Johan banka på glaset med ringen sin, – det var tegnet på at friminuttet var slutt, me hadde ikkje klokke som ringde inn og ut. 🙂 Men når han kom ut på skuletrappa: – yoho,no må dokke kome- då måtte me berre pittle oss inn igjen.

På skuleplassen laga me labyrintar i snø. Eller snøborger og hadde snøballkrig. Bygde snøhytter, og laga snømenn. Me ofra både hue og sjerf til dei. 🙂

Det var ingen som bestemte kva me skulle styre med. Me fann på sjølve. Var i lag og samarbeidde. Kanskje kan eg ikkje hugse det, eller opplevde mobbing på kroppen sjølv, – men eg trur ikkje det var mykje av det. Me erta og plaga kvarandre og rauk ihop sjølvsagt, men stort sett gjekk det fint. Store og små leika i lag. Og lærarane fylgde nok meir med enn me trudde. 🙂

Hadde me gym inne, var det bøy og tøy. 🙂

Var det skikkelig dårlig veir fekk me vere inne i friminutta, men det var ikkje ofte, og då gjerne i samband med gruppearbeid eller juleførebuing, e.l. Dessutan gjorde det godt å få lufta klasseromma ei stund, so me måtte oftast ut ?

Me brukte å ha skidag på Eidheim. ⛷ Ein gong, -me hadde Liv Lid Sunde til lærar/ vikar, eg hadde akebrett og ikkje ski på den dagen. Vart skikkelig våt, kald og sikkert sur også 🙂 Trur eg fekk fare heim før dei andre. Liv laga diplomar til oss. På diplomen eg fekk sto det:

«For våtast og kaldast på føtene».

Den var fin 🙂

 

 

Borna på Lid samlast ofte og rende oss i brautene, ettermiddagane og kveldane vinterstida. Me hadde «Berknes-/Jobrauta», «Leitebrauta», «Berkvikbrauta» og «Ellingbrauta». Desse brautene har forskjellige lengder og stigning. Det som var fint, var at det var lampar på fjøsa, som sto nær vegen i desse bakkane. Det var sparsomt med gatelykter, men folk var flinke til å ha på utelyktene sine. Vegen gjekk mellom hus og løder gjennom heile bygda. Det var ferre bilar enn no, men me passa godt på om det skulle kome ein. Dessutan visste nok sjåførane at dei kom til å treffe på ein gjeng i ein av bakkane. 🙂

Åsso hadde me Eidheimsveien. Der var ikkje lys, so den vart vel brukt mest på ettermiddagane i helgane. Eg var ikkje so ofte med å rende der. Det var ikkje slett alltid eg fekk vere med brødrene mine, sjølv om dei var flinke å ta meg med 🙂 og Eidheimsveien var nok ein slik plass. Dei skulle tross alt kome seg både opp og ned, kanskje fleire turar. Eg vart nok ei sinke i den sammenheng. 🙂

Me rende på rattkjelke, «krobbe», akebrett og spark. Ikkje alle hadde eigne saker, men me sat på med kvarandre, eller bytta på. Kan tru det var skrik og skrål. Det gjekk so huer og vottar spratt, og ungane også forsovidt. Me hamna nok ofte i grøfta eller nedover markane 🙂

Desverre er bilda tekne på sommarstid. Fann ingen vinterbilder.

Inn i Leita hadde dei ein kjempediger kjelke, med plass til fleire på (5-6 trur eg). Denne fekk ei forrykande fart 🙂 Det var gjerne dei største gutane som måtte drage den oppatt, den var ganske tung. Lurer på om den fins lenger.. Trur dei fleste på min alder + – , har sote på med den 🙂

Ellers var det å renne på ski og akebrett i bakkane. Plastposar og krysfinèrplater fekk også god fart. 🙂 Spesielt var det i Jobakken me styra. Det var mykje arbeid å trakke bakkane og lage løyper og hopp. Eg var stor før eg haurde om skitrekk og dessutan var det altfor longt å reise for å finne eit. Me vart ikkje kjøyrde hit og dit. Det var til å gå dit me ville.⛷

Det som vart kortaste vegen var marka hennar Signe. Der gjekk me rundt og rundt 🙂 Og det passa nok best for meg og mine ski. Dei kom frå bosomnen i Alida (der fann me mykje rart), var fine og raude. Dei hadde ikkje binding, men reimar over støvlane, so eg likte meg best på flat mark 🙂

Det same var med skeiser. Reimar over støvlane. Fekk aldri taket på å gå på skeiser. 🙂 Me brukte å gå ned på Matadalsvatnet når der var trygg is. Og om eg ikkje var en racer på skeisene, so var eg der i lag med dei andre 🙂

Av og til gjekk me framover Lidamyrane opp til Eidheim. Hugsar eg tryna so grenselaust fram med ein vårfjøs der ein gong 🙂 ⛄Skikkelig snømann som røyste seg oppatt, måtte leite etter hua. Heldigvis var mor og far med den gongen. 🙂

Det var svoltne, trøtte, slitne, våte og kalde unga som kom heim om kvelden. Raude kinn, naser og øyrer. Kalde te (tær), og naglebet 🙂

«Set dej ne å klapp kattè» sa ho Besta på loftet når eg hadde naglebet.

Og det var eit godt råd :)?

 

Den første julefesten på Lid var  i 1892. Den vart helden i Leitestova og Henrik Kårstad var festtalar. Det var urpremiere på songen «Nu vårt festtre pyntet står», eller «Festtresongen». Teksta er skriven av Andreas Annaniason Lid,(onkelen til Besta) og eg veit ikkje om den fins andre stadar enn på Lid, men der har den vore songen på alle julefestar sidan.

Her er eit opptak frå 2000. Rett nok dårlig opptak, men likevel.:) Det litt artige med julesongane er at alle har «gå rundtjuletreet takt» 🙂

SO gammal er eg ikkje at eg hugsar dette, men eg har eit opptak frå bygderadioen, der far fortel om korsongen og julefestane på Lid, etter notatar av Ivar Eidheim.

Men julefestane frå barneåra kan eg hugse:)

2. juledag var det ungdomsfesten. Den hadde ungdomsforeininga ansvaret for og den var på kvelden. Det var songinnslag, gjerne Mannskvartetten, tale, og matykt i Bedehuskjellaren. Allereie når ein kom inn døra på Bedehuset kunne ein kjenne kaffidufta frå den kjempedigre kjelen nede på kjøkenet. Der nede skramla damene med kjøreld, og det lova godt 🙂 Kaffilukta blanda seg med lukta frå det store juletreet oppe i salen, – då var det fest. Først måtte ein kle av seg alle lag med ytterklede, og finsko hadde vi med i pose. Det nytta ikkje å gå i finsko den longe vegen, i alt slags ver. Treet var so flott pynta. Det hadde kuler vi kunne spegle oss i, og spir på toppen. Det gjekk gjetord om desse festane, og det kom folk frå Yksnøy, Steinnes, Sørheim, Volda og Ørsta. Songen rundt juletreet var heilt fantastisk . Firstemmig song og tre – fire ringar rundt treet. Vi som fekk oppleve dette er utrulig heldige.

3. juledag var det fest på skulen på Steinnes. Omtrent på same viset der nord. Der hadde dei fyrt opp i den gamle høge omnen, so der var godt og varmt. God mat vart servert i kjellaren. Og det viktigaste var gongen rundt juletreet.

4. juledag var det skuleborna sin tur. Denne festen var litt tidligare, slik at også små born kunne bli med. Folk tok med mat sjølv, men det vart servert kaffi og saft. Det var spennande og sjå kva mor hadde teke med. På denne festen foregjekk matykta i benkeradene. Toppen på benkane på bedehuset gjekk an å brette over slik at det vart som bord.

Programmet som vi hadde funne, og øvd på skulle framførast. Det var ikkje lite spenning knytta til det, men det gjekk som oftast veldig bra 🙂 Gangen fungerte som garderobe. Der skifta vi kostymer og venta på at det var vår tur på scena igjen. Kulissene hadde vi ofte gjømt bak orgelet. For å kome på og av scena måtte vi gå opp og ned midten, mellom benkerekkene og publikum. Ikkje for å skryte – eller jau faktisk – vi var veldig flinke 🙂 Det var spennande og kjekt. Når program og matykt var unnagjort, vart benkane løfta oppå kvarandre oppetter veggane, og det vart gong rundt treet. 🙂

Kan også hugse at vi var på Yksnøya, men ikkje kva dag det var. Berre at det var veldig koselig i den gamle skulestova. Der var det også fyr i omnen, godt lag, og god mat 🙂

Det eg syns er den finaste julesongen, og som eg blir like rørt av kvar gong, er: «Jeg minnes en kirke der hjemme». Et par vers går sånn:

Ved kirken der hjemme nu hviler, så mange som var meg så kjær. Med tårevett øye jeg smiler, ved tanken på dem som er der.

Kor: Kom til den hvitmalte kirke, o kom til Guds fredlyste hus. Enn lyder så titt i mitt øre, klokkeklemtet og granenes sus.

En gang når mitt øye skal briste, og hjertet opphører å slå. Jeg ønsker at også min kiste, en plass der ved kirken skal få.

Desse versa får meg til å tenke på gravplassen i Berkvika og dei som ligg der. Sjølv om det ikkje er ei kirke der, men eit klokketårn. Ettersom åra går vert denne songen endå sterkare. Til fleire er det å tenke på, på fleire gravsted. Ja, litt melankolsk er det vel lov å vere i jula 🙂

Framleis fredelig og god jul og godt nytt år  🙂

 

 

 

Ein av dagane før jul fekk eg lov å vere med far opp i skogen og hente juletre. Det var både kjekt og litt skummelt. Ein visste ikkje om det var både nissar og troll ute og fôr på denne tida. Men heldigvis gjekk vi medan det var lyst. Og dessutan – kven kunne vere redd når pappa var der 🙂 Treet måtte stå i kjellaren nokre dagar før vi kunne ta det inn i stova og pynte det på lisjejulafta.

Det brukte å kome ei stor kasse frå Stave, med forskjellige julegodterier oppi. Nete (nøtter), dadlar, fiken, sjokolade, appelsin og druer, osv. Eg har heilt til no, lurt på korleis den kassa kom dit. Såg aldri at den kom. Den berre sto der plutselig 🙂 Okei, nyskjerrigheita vart for stor, eg måtte spøre mor her eine dagen 🙂 Ho sa den kom med skyssbåten. Vart ekspedert. Olemann på Bøen dreiv post og ekspedisjon og reiste ut og henta varer på båten når den kom. Aha, so var det ikkje slett so mystisk likevel. 🙂

Besta på loftet brukte å kjøpe ei heil kasse brus. Brus fekk vi berre til jul og på 17.mai, og i eit og anna selskap, so det var stas.

Vi var so utrulig heldige at vi hadde vår eigen «julenisse». Føremiddagen på julafta gjekk stort sett med til å stå i kjøkenvindauga og vente, og sjå om han ikkje kom rundt svingen snart. 🙂 Eg kan ikkje hugse anna frå julafta dagtid enn at vi venta på Jo-Alfred.

Og der kom han – med ryggsekk og melkespann. Kva som var i melkespannet er klart, kva som var i sekken hugsar eg ikkje, det var nok gåver. Men spenninga og kor vi gleda oss til han skulle kome, det er nagla i ryggmargen 🙂

Alfred var onkel til far og budde på og dreiv Jogarden, der farfar var ifrå. Han, broren Jon og søstra Synnøve var ugifte og budde på farsgarden i lag. Kan svakt erindre at vi var der i juleselskap. Dei hadde bestestove (det var monge som hadde, men ikkje vi) Det var skyvedør mellom stovene, og veldig koselig. Tante Synna diska alltid opp med god mat. 🙂

Det som likevel var Aller Største Stasen for lisjesystå på Nybø, var at dei to eldste syskjena kom heim til jul. Dei reiste heimanfrå allereie når dei var 16-17 år,( eg var 4-5). Ut i verda å skaffe seg utdanning og jobb. Paul vart kokk og reiste på sjøen. Kjellrun vart postdame og jobba i Oslo. Dei kom heim berre i høgtider og om sommaren.

Dei var so snilde og so vaksne, og flotte. Eg var so stolt av dei, og skrytte av at dei skulle kome heim, til venninene mine 🙂 Det vanka både sjokolade og gåver når dei kom heim 🙂 Ikkje at eg ikkje er glad i, og set pris på dei andre, men den dag i dag syns eg det er ekstra stas når Paul og Kjellrun kjem heim. 🙂

JULAFTA

Då var endelig tida alle hadde gleda seg til koma. Klokka 17.00 var den store middagen. Det var minst 10 ved bordet, 7 born, mor, far og Besta. Det hende også at dei tre ugifte søskena til Besta var der. Anna, Berta og Johan. Korleis alle har fått plass forstår eg ikkje, men sånn var det. Vi var sjølvsagt litt mindre då 🙂 Pappa las juleevangeliet, vi song for maten, og so var vi i gong. Først julesuppe med rosiner (melkesuppe med semulegryn) So var det fåreribbe, pølse, mør, rødkål, rabbestappe og potet. Til dessert var det riskrem med raud saus. Måltidet varte og rakk. vi syntest vel det varte altfor lenge vi som venta på pakkane, men enno var det lenge til pakkeopning 🙂 Først måtte det ryddast og vaskast opp. Møblar måtte stablast vekk og treet skulle stå midt på golvet. No kunne vi endelig hente pakkane og legge dei på plass under treet. Då var det tid for gong rundt juletreet. Vi var so monge at det vart en stor ring. Besta sat på ein stol og trampa takta og song. Den eine etter den andre julesongen. Ho la gjerne på ei andrestemme. Og vi gjekk, og gjekk, og gjekk. 🙂

Til slutt var det tid for å opne pakkane. Det vart seint på julafta på Nybø..vi var trøtte og slitne etter ein lang dag. Og 1.juledag var det opp i gryottå for å kome oss til julotte i Volda. 🙂

GOD JUL 🙂 ? ? ?

Førjulstida var sjølvsagt ei hektisk  tid på Nybø, spesiellt for mor. Førebuinga starta tidleg. Det skulle både ordnast julemat, bakast og vaskast. Nye kle skulle strikkast og syast. Det var ikkje berre å gå på butikken og kjøpe. Det vart sydd om, og nytt. Mor kjøpte stoff ho sydde kle av i ein liten butikk i Smitsgate (tausakjæringsgata). Syntest det var kjekt å bli med dit. Der var stoffrullar i alle slags flotte fargar og mønster, og det var imponerande når dama slengde rullen på disken og målte opp 🙂 Når mor sydde klede var stova full av oppklipte stoff, mønster og ferdige saker. Det såg ut som eit bombenedslag, men ho hadde full kontroll. Trylla fram dei finaste saker. 🙂 Det hende meir enn ein gong at eg måtte under sofaen og hente tråsneller, so eg kjende meg igjen i Prøysensongen, som pappa song, om lillebror: Det kan bare lillebror,og bare, bare han. Det er det bare lillebror, og bare han som kan. 🙂

Dei brukte å kjøpe eit heilt slakt som mor og far gjekk laus på med kniv,sag og øks. Det skulle mykje mat til, til 7 born, mor og far og Besta på loftet. Lår og ribbesider vart hengde opp i eit bur som pappa laga spesiellt til det bruk, det hong på garasjeveggen. Eg kunne ikkje forstå vitsen med å henge det i bur, som om det kunne stikke av liksom. Men vart tålmodig forklart at det var for at fluger, fugl , katt og anna ikkje skulle kome til, sjølvsagt. 🙂

På veg heim frå skulen lukta det godt julebakst frå alle heimar. Ein kunne kjenne dirringa frå kav og slit for å kome i mål til jul 🙂

                   

Besta på loftet brukte å lage rosettbakkels, risbollar, og delfiakake. Ho steikte også goro. Til goro og krumkaker hadde dei jarn som dei la på komfyrplata, og snudde slik at det vart steikt på begge sider.

Mor laga smultringar, sjakkruter, sandkaker, krumkaker, potetmjølstoppar, julebrød og mykje anna godt. Og sjølvsagt julemenn 🙂 Lefser og flatbrød baka dei i lag.

Kan spesiellt hugse at eg fekk hjelpe til med messingpuss. Det har eg aldri likt, so det var ein av dei kjedelige tinga 🙂

Vi brukte å reise til Ørsta på julehandel. Det var so fint pynta i alle butikkvindauge og Vikegata var flott. Kan hugse ein stor nisse i eit vindauge, er usikker på kvar det var, men trur det var hos Fotograf Lystad. Det store juletreet sto på torget eller bussholdeplassen, der det no er parkeringsplass. Der Europris er no var Samvirkelaget. For meg, på den tida, var dette ein kjempediger butikk. I første etg. var det daglegvarer, og i andre etg. var steintøy og kjøkenutstyr. Det vart nok ei pause for oppvarming på Gjestestova også. Ein liten koselig kafè i 2.etg. på Landhandelen. So reiste vi heim med Steinnesbussen 🙂

 

Det var alltid snøv og julestemning 🙂

 

Før jul var det mykje aktivitet på Lid skule. Skulen var delt i småskule (1.2.og 3.klasse) og storskule (4.5.og 6.klasse). Bl.a. laga vi Juleavis kvart år. Det var mykje arbeid. Vi intervjua,- gjerne eldre, folk i bygda, laga kryssord, skreiv gåter, og andre innlegg. Alt dette måtte kladdast og førast over på stensilpapir. Desse måtte vi stensilere i det antal vi ville ha. Kan enno kjenne lukta av «stensilsprit» 🙂

Først hadde vi stesileringsmaskin med sveiv, men etterkvart fekk vi ei elektrisk som var litt raskare 🙂 Vi lagde nok aviser til at alle husstandane i bygda fekk kvar si.

Vi laga julelenker, julekorger og stjerner til å pynte med, og klipte ut i silkepapir og limte i vindauga. Og sjølvsagt julegåver 🙂

Ellers var det mykje arbeid å arrangere julefest. Der hadde vi innslag av blokkfløyte, skodespel, sketsjar, song, og anna vi måtte finne på. På denne måten lærte vi også julesongane.  Vi laga flotte plakatar og hengde opp rundt i bygda. Der sto det bl.anna:» Ta med mat og kopp» og folk tok med mat til seg og sine. 🙂 og «Gong rundt juletreet»,som var ein viktig del av julefestane.

Dette var den tida heile bygdefolket gjekk på julefest, og skuleelevane hadde ansvaret for programmet 4.juledag. 2.juledag var det ungdomsforeininga, og 3.juledag var vi gjerne på Steinnes.

Fint å tenke tilbake på denne tida. 🙂 Tenk alt vi lærte!